Lúc này là mùa Đông và cái giá lạnh như càng rét buốt hơn trên đỉnh ngọn đồi của những cây Ô-liu. Từ Jerusalem, xuyên qua hẻm núi hẹp của thung lũng Kidron, thoảng đến mùi khói, nhang và cả thịt da cháy khét từ một đền thờ đâu đây gần đó. Trên một sườn đồi thấp hơn một khoảng so với làng Bethpage, đoàn thương hành của ông Pathros thành Palmyra đang dừng chân tại đó. Lúc này đã trể và ngay cả những con lạc đà cũng đã thôi không nhai những cành hồ trăn nữa mà nằm xuống nghỉ yên bên những bụi nguyệt quế mềm mại.
Bên dãy lều bạt lặng lẽ, những bụi gai dầu quây quanh bốn cây ô liu cổ thụ tạo thành một hàng rào vây lấy đám lạc đà đang chen chúc vào nhau tìm hơi ấm. Ngoại trừ hai người canh gác đang đi dọc theo những dãy xe hàng, chỉ còn có bóng của một người cao lớn là còn chuyển động in lên nền bạt da dê chiếc lều lớn của ông chủ Pathros.
Bên trong, ông Pathros đang đi lại đầy giận giữ, chốc chốc chau mày dừng lại lúc lắc cái đầu với cậu thanh niên đang quỳ ngay lối vào của căn lều. Cuối cùng ông ngồi xuống và vẫy cậu trai đến gần.
“Hafid, lúc nào ta cũng đối xử tốt với ngươi. Ta hoàn toàn bất ngờ và không tin nổi cái yêu cầu lạ lùng của ngươi. Mi không hài lòng với công việc của mi sao?”
Cậu trai chỉ cúi nhìn xuống đất, không dám ngẩng đầu dậy: “Không đâu, thưa ông.”
Ông Pathros nhìn cậu thanh niên chăm chú: “Hay là đoàn lạc đà của ta tăng lên quá nhanh làm nhiệm vụ của ngươi trở nên quá nặng.”
“Không phải vậy, thưa ông.”
“Vậy hãy nhắc lại rõ ràng yêu cầu của ngươi một lần nữa, cả những lý do dẫn đến yêu cầu bất thường đó nữa.”
“Đó chỉ là lòng ham muốn của con, được trở thành người bán hàng cho ông thay vì chỉ là một người chăm sóc lạc đà. Con mong muốn trở thành một người bán hàng như Hadad, Simon, Caled và những người khác, ra đi với đoàn xe nặng trĩu hàng hoá và trở về với những đồng tiền vàng cho ông và cả cho họ nữa. Con muốn cải thiện vị trí của mình trong đời sống. Là một người chăn lạc đà con sẽ chẳng là gì cả, nhưng là một người bán hàng cho ông con có thể đạt được nhiều hơn. Con sẽ có thể giàu có và đạt được thành công.”
“Làm sao ngươi biết như vậy?.”
“Con vẫn thường nghe ông nói, không một nghề nghiệp hay việc buôn bán nào mang lại nhiều cơ hội hơn để một người từ nghèo khó trở nên giàu có cho bằng làm người bán hàng.”
Ông Pathros bắt đầu gật đầu, nhưng ông nghĩ tốt hơn nên tiếp tục tra vấn cậu thanh niên: “thế ngươi có tin là ngươi có đủ khả năng để làm việc như Hadad hay những người khác không?”
Hafid ngẩng lên nhìn ông chủ của mình nói: “Rất nhiều lần con nghe thấy Caled phàn nàn với ông về sự không may của ông ta khi không bán được hàng, và cũng đã nhiều lần con nghe ông nhắc nhở Caled rằng bất cứ ai cũng có thể bán mọi thứ trong kho hàng của ông trong một khoảng thời gian nếu áp dụng chặt chẽ những nguyên tắc và luật lệ của việc bán hàng. Nếu ông có thể tin là Caled, người mà ai cũng cho là khờ khạo, có thể học được những nguyên tắc ấy thì tại sao con lại không thể học được những hiểu biết đó?”
“Nếu ngươi tin là mình có thể thấm nhuần những nguyên tắc đó, vậy đâu là mục đích của… con trong đời sống?” Ông Pathros bắt đầu thay đổi giọng điệu.
Hafid hơi chần chừ chốc lát rồi nói: “Việc ông là một người bán hàng vĩ đại nhất thế giới đã được rao truyền trên khắp miền đất này. Cả thế giới này chưa bao giờ có một vương quốc buôn bán nào rộng lớn như thương quốc mà ông đã tạo dựng nên sau bao năm buôn bán. Khát vọng của con là trở thành còn vĩ đại hơn cả ông nữa, người giàu có nhất, và là người bán hàng vĩ đại nhất trên toàn thế giới này.”
Ông Pathros ngả người ra sau quan sát khuôn mặt trẻ trung của cậu bé. Mùi của các con lạc đà vẫn còn đượm trên quần áo của cậu nhưng chỉ có một chút ngại ngùng ẩn hiện trong phong thái.
“Vậy rồi con sẽ làm gì với tất cả những thứ đó và với quyền lực đáng sợ chắc chắn là luôn đi theo cùng với sự giầu có đó?”
“Con sẽ làm như ông đã làm. Gia đình con sẽ được cung cấp đầy đủ với những vật dụng tốt nhất và phần còn lại con sẽ chia sẽ với những ai đang còn thiếu thốn.”
Ông Pathros nhẹ lắc đầu: “Sự giàu có, con ơi, không bao giờ nên là mục đích của con người trong đời sống. Con nói rất trôi chảy nhưng chúng chỉ là từ ngữ. Sự giàu có thực sự là ở trong trái tim của con chứ không phải ở túi tiền.”
Hafid chống chế: “Không lẽ ông không giàu hay sao, thưa ông?”
Người đàn ông cười vì sự ương ngạnh của cậu bé: “Hafid ạ! Còn nhiều điều để quan tâm hơn là chỉ sự giàu có vật chất, ở đây chỉ có một sự khác biệt giữa ta trong lâu đài Herod và tên ăn mày hạng bét lê lết ngoài đường. Tên ăn mày chỉ nghĩ đến bữa ăn sắp tới, còn ta thì chỉ nghĩ đến bữa ăn cuối cùng. Không, con trai ơi, đừng khát vọng chỉ vì sự giàu có và cố sức lao động cật lực để được giàu sang. Thay vì vậy, hãy nổ lực vì hạnh phúc, để yêu người và được người yêu. Quan trọng hơn hết là đạt đến sự an bình trong tâm tưởng và tĩnh lặng trong suy nghĩ.”
Hafid tiếp tục phản ứng: “Nhưng những điều này không thể đạt được nếu không có vàng. Ai lại có thể sống an bình trong tư tưởng một khi nghèo khổ? Làm sao một người có thể hạnh phúc khi bụng đói? Làm sao có thể bày tỏ tình yêu với gia đình khi mình không thể nuôi nấng được vợ con? Ông đã từng nói, sự giàu có là tốt khi nó đem lại niềm vui cho người khác. Vậy sao mong muốn được giàu có của con lại là không tốt? Sự nghèo khó có thể là chứng nhân hay một cách sống chỉ dành cho một nhà tu hành trong sa mạc, vì ông ta chỉ có mỗi một Chúa của ông ta để mà phụng sự. Nhưng con, con cho rằng sự nghèo khó là dấu chỉ cho sự yếu kém của năng lực cũng như khát vọng. Con không phải là người thiếu những phẩm chất đó.”
Ông Pathros cau mày: “Điều gì đã khiến con nẩy lên những khát vọng bất ngờ đó? Con nói về việc nuôi nấng một gia đình, nhưng con chưa có gia đình mà? Con đã không còn gia đình riêng của con nữa kể từ khi trận dịch năm đó cướp mất cha mẹ của con đi, và ta đã nhận nuôi con từ đó.”
Nước da sạm nắng của Hafid cũng không thể nào che giấu được màu hồng đang ửng lên trên hai gò má: “Khi chúng ta dựng trại ở Hebron trước khi lên đường, con đã… đã gặp con gái của Calneh ở đó… cô ta…cô…”
“À…à… sự thật là như vậy đó.” Ông Pathros ngắt ngang. “Tình yêu chứ không phải các lý tưởng sang giầu đã chuyển người chăm sóc lạc đà của ta thành một chiến binh sẵn sàng đương đầu với cả thế giới. Calneh thực sự là một người giàu có. Con gái ông ta với 1 tên chăn lạc đà ư?… Không bao giờ! Nhưng con gái của ông ta với một lái buôn trẻ, đẹp trai, giàu có lại là một vấn đề khác hẳn. Tốt thôi, chàng chiến binh trẻ của ta. Ta sẽ giúp con bắt đầu nghề nghiệp của con, một người bán hàng.”
Chàng thiếu niên sụp xuống chân ông Pathros, nắm lấy gấu áo của ông ta: “Ôi, thưa ông. Con không biết nói gì để cảm ơn ông nữa.”
Ông Pathros gỡ tay chàng trai trẻ ra, bước lùi lại: “Hãy giữ lại những lời cảm ơn đó, con trai. Những gì ta sẽ cho con chỉ là những hạt cát so với những ngọn núi mà con sẽ phải tự mình giành lấy.”
Niềm vui của Hafid bị chặn lại, cậu ngập ngừng: “Thế ông sẽ không dạy con những nguyên tắc và luật lệ để con trở thành người bán hàng vĩ đại hay sao?”
“Không đâu. Sẽ không hơn những gì ta đã làm cho tuổi trẻ của con được yên ổn thong dong bằng những lời dỗ ngọt. Ta đã từng bị chỉ trích vì để con nuôi của mình làm người chăn lạc đà nhưng ta đã nghĩ rằng nếu ngọn lửa đúng đắn bùng cháy trong con thì nó sẽ nhấn chìm hết những lời dị nghị đó… Và một khi nó thực sự bùng cháy, con sẽ là người đàn ông đã trưởng thành từ những năm tháng khó nhọc. Tối nay, yêu cầu của con đã khiến ta cảm thấy hạnh phúc vì ngọn lửa khát vọng lấp loé trong mắt và gương mặt con rạng rỡ vì ham muốn. Điều này là tốt và quyết định của ta cũng đã được chứng tỏ nhưng con, con vẫn cần phải chứng minh, còn những gì nữa sau lời nói của con chứ không chỉ là không khí.”
Hafid im lặng và người đàn ông già tiếp tục: “Đầu tiên, con phải chứng tỏ với ta, và quan trọng hơn nữa là với chính bản thân, con phải thực nghiệm đời sống của một người bán hàng chứ không chỉ dễ dàng như con đã lựa chọn để trở thành. Thực thế, đã nhiều lần con nghe thấy ta nói phần thưởng là to lớn cho một người thành đạt nhưng phần thưởng chỉ to lớn với một vài người thành công mà thôi. Rất nhiều người đã thất vọng và rồi đánh mất chính mình mà không hề biết rằng họ luôn có sẵn những công cụ cần thiết để gặt hái sự giàu sang. Biết bao nhiêu người đã từng đối diện với trở ngại và xem chúng như những kẻ thù địch, trong khi thật ra những trở ngại chính là bạn hữu, là người trợ đỡ. Trở ngại là cần thiết cho sự thành công bởi trong nghề bán hàng, cũng như trong mọi nghề nghiệp quan trọng khác, vinh quang chỉ đến sau vô số nỗ lực. Đúng, mỗi một nỗ lực, mỗi một cố gắng sẽ trau chuốt sự khéo léo và sức mạnh của con, lòng can đảm và sự trải nghiệm của con, khả năng và niềm tin của con và vì thế mỗi một chướng ngại là một người bạn thân thiết thúc đẩy để con trở thành tốt hơn… hay con sẽ bỏ cuộc vì xem những ngăn trở đó là thù địch. Mỗi một lời chối từ sẽ là một cơ hội để tiến lên; quay lưng lại với chúng, từ chối chúng và con sẽ quẳng cả tương lai của mình đi.”
Người tuổi trẻ gật đầu và mở miệng muốn nói nhưng ông già đã giơ tay ngăn lại: “Và hơn nữa, con đã chọn lấy một nghề cô độc nhất trên thế giới này. Ngay cả những người thu thuế rồi cũng trở về nhà khi mặt trời lặn xuống và đế quốc La Mã có những rào chặn để buộc mọi người phải trở về nhà khi đêm tới. Nhưng con, là một người bán hàng, con sẽ phải chứng kiến vô số lần mặt trời lặn và mọc ở xa, thật xa những bạn bè và những người thân yêu nhất của con. Không gì có thể làm cho một người đàn ông đau khổ và cô đơn bằng những lúc chỉ một mình đi ngang một ngôi nhà xa lạ trong bóng tối và chứng kiến cảnh gia đình người ta quây quần ăn uống trong ánh sáng và hạnh phúc.
“Con sẽ phải đối đầu với những khoảng thời gian cô đơn như thế.” Ông Pathros tiếp tục:
“Con sẽ phải đương đầu với bao nhiêu khuấy động như thế, những khuấy động sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đến nghề nghiệp của con. Khi con đang trên đường với chỉ những con lạc đà của mình là một cảm giác đáng sợ và xa lạ. Thường thì đôi lúc tầm nhìn và phẩm giá của ta bị lãng quên và ta sẽ xử sự không khác gì những đứa trẻ, chỉ mong muốn sự an toàn và tình yêu cho riêng mình. Biết bao nhiêu người đã phải bỏ ngang giữa chừng, bao gồm cả hàng ngàn người được đánh giá là có khả năng tiềm tàng lớn trong nghề. Và còn hơn nữa, sẽ không có một ai làm cho con cười hay an ủi con khi mà con không bán được một món hàng nào. Không một ai ngoại trừ những người đang tìm cách lấy đi những hàng hóa của con.” “Con sẽ cẩn trọng và ghi nhớ những cảnh báo này.”
“Nào chúng ta hãy tiếp tục. Lúc này, con sẽ không được nhận thêm một lời hướng dẫn nào nữa. Con đang đứng trước mặt ta như một trái chà là còn xanh. Một trái chà là chưa thực sự chín, vẫn chưa được gọi là chà là và con cũng vậy, khi con chưa thực sự trải nghiệm và hiểu biết, con cũng chưa được gọi là một người bán hàng.”
“Con sẽ phải bắt đầu ra sao?”
“Sáng ngày mai con hãy gặp Silvio tại chỗ các xe hàng. Hắn sẽ trao cho con một chiếc áo dài, loại tốt nhất, không bị nhăn nhàu. Chúng được dệt từ lông dê và có thể chịu được những trận mưa lớn nhất, được nhuộm bằng rễ cây mắm đỏ nên không bị bay màu. Ở bên trong cổ áo, con sẽ thấy có một ngôi sao nhỏ được may vào đó. Đó là nhãn hiệu của Tola, nhà may áo dài tốt nhất. Cạnh bên ngôi sao đó là nhãn hiệu của ta, một vòng tròn trong hình vuông. Cả hai nhãn hiệu này được nhận biết và tôn trọng trên khắp vùng đất này và chúng ta đã bán được rất nhiều, một con số không thể đếm được, loại áo này. Ta đã quan hệ với người Do Thái đủ lâu để biết rằng họ gọi loại áo này là abeyah.
“Hãy nhận lấy chiếc áo và một con lừa rồi khởi hành ngay từ sáng sớm đi Bethlehem, ngôi làng mà chúng ta đã đi qua trước khi đến đây. Chưa một người bán hàng nào của ta từng ghé qua nơi này. Họ báo với ta rằng ghé qua đó chỉ phí thời gian mà thôi, dân chúng ở đó quá nghèo. Ta đã từng bán được hàng trăm chiếc áo tương tự ở đó nhiều năm trước. Hãy ở lại Bethlehem cho đến khi con bán được chiếc áo dài đó.”
Hafid gật đầu, cố gắng che giấu sự kích động trong giọng nói: “Con sẽ bán nó với giá bao nhiêu, thưa ông?”
“Ta sẽ ghi tên con vào sổ với giá 1 đồng denarius bạc. Khi trở về con sẽ giao lại cho ta một đồng đó và giữ lại phần lời từ đó cho con, vì thế con hãy tự định giá cho chiếc áo dài. Con có thể ghé qua khu họp chợ ở cửa Nam thị trấn hay tự mình đến từng nhà tuỳ thích. Ta chắc với con là ở đó có hàng ngàn gia đình. Chắc chắn là có thể bán được một cái áo ở đó, con đồng ý chứ?”
Hafid gật đầu, tâm trí của cậu đã sẵn sàng cho ngày mai.
Ông Pathros đặt tay lên vai người tuổi trẻ: “Cho đến khi con quay lại, ta sẽ không chỉ định một ai thay vào vị trí của con hiện tại. Nếu con nhận ra rằng mình không thích hợp với nghề nghiệp, đừng nên chán nản. Đừng bao giờ xấu hổ vì thất bại vì những ai không bao giờ thất bại là những ai không bao giờ cố gắng. Khi con trở về ta sẽ hỏi con nhiều về những gì con đã trải qua. Và rồi sẽ quyết định phải làm những gì để biến giấc mơ của con thành sự thật.”
Hafid cúi chào và xoay mình bước đi, nhưng người đàn ông già ngăn lại. “Con trai ạ, có một điều về cách xử sự mà con phải ghi nhớ khi bắt đầu cuộc đời mới của con. Hãy luôn ghi nhớ nó trong lòng và con sẽ vượt qua được những trở ngại tưởng chừng không thể vượt qua, những trở ngại mà chắc chắn là con sẽ phải đối mặt như một con người với khát vọng trong tim.”
“Vâng thưa ông”
“Thất bại không thể đánh gục được con nếu mong ước thành công của con đủ mạnh.”
Ông Pathros bước lại gần chàng trai trẻ: “Con có hiểu đầy đủ ý nghĩa của những lời ta nói chứ?”
“Có, thưa ông.”
“Vậy hãy nhắc lại lời ta nói.”
“Thất bại không thể đánh gục được một người có mong ước thành công đủ mạnh.”
***
