Ngày xưa có một gia đình Di-gan làm nghề đốt than gồm cha, mẹ và ba đứa con trai. Hai đứa con lớn khôn lanh và khéo léo, nhưng đứa con thứ ba vụng về và ngốc nghếch. Cậu tên Dilino. Cậu luôn luôn làm chuyện quàng xiên nên không ai giao việc gì cho cậu làm nữa.
Người cha và hai đứa con lớn đốt than trong rừng. Nhưng vào một mùa đông rất lạnh, người ta cần nhiều than và ba cha con không làm hết công việc.
– Tại sao cha không bảo Dilino giúp sức chúng ta? hai người anh bất mãn hỏi.
Người cha gọi đứa con út và nói:
– Mày không thấy cả ba chúng ta làm việc sao? Trong khi đó mày nằm ưỡn ở sau bếp và không làm gì cả.
– Nhưng con muốn giúp cha lắm chớ – cậu ngốc nói. Chỉ cần cha cho biết con phải đi đâu và làm gì.
– Mày nói chuyện như thể mới sinh ra – người cha nổi giận. Còn đi đâu nữa? Thì vào rừng! Và làm gì hả? Thì đốt than!
– Được lắm – Dilino nói.
Cậu xông ra khỏi cửa, lòng đầy thiện chí.
– Đợi chút đã người cha hét. Búa và bao của mày đâu?
– Búa và bao hả? Để làm gì?
– Búa để đốn củi, bao để đựng than.
– A, đúng rồi – cậu ngốc cười lớn.
Cậu lấy một cái búa và một cái bao vắt lên vai và đi vào rừng. Cậu đi dưới tàng cây, huýt sáo vui vẻ cho tới chiều. Thỉnh thoảng cậu tự hỏi phải làm sao để có than. Cậu rất ngờ là phải đốt lửa, nhưng than ở đâu ra? Không ai giải thích cho cậu cả. Và tại sao người ta bảo cậu đem theo búa? Và bao nữa? Cậu không hiểu chuyện quái quỷ này là thế nào cả.
Trời đã về chiều mà đầu óc tội nghiệp của Dilino vẫn chưa giải quyết xong chuyện bí ẩn này. Lấy than ở đâu ra, làm sao có than? Cuối cùng, cậu thấy nhức óc quá. Cậu tự bảo: mình sẽ về nhà và đòi người ta giải thích mọi chuyện, từ đầu chí cuối. Nhưng càng gần tới nhà, cậu càng mất can đảm khi nghĩ tới lúc gặp cha và hai anh với hai bàn tay không.
– Họ sẽ mắng mỏ mình nữa, bảo mình là đồ ngu; nhưng đó là lỗi của họ – cậu lẩm bẩm. Tại sao họ không giải thích rõ mình phải làm gì?
Trong khi cau mày và lếch thếch đi như vậy, cậu thấy một thân cây rỗng trước mặt.
– Đồ mục nát cằn cỗi, đã tới lúc đốn hạ mày rồi – cậu nói to.
– Mày không đáng chiếm chỗ của cây con.
Trong lúc bực mình, cậu chặt thật mạnh gốc cây già một búa. Dường như cậu nghe cái cây thở dài:
– Tao sẽ dạy cho mày thở dài! Mày rỗng ruột như một trái bầu khô; đón lấy này!
Cậu lại giơ cao búa và chặt thân cây.
Thế mà thân cây rỗng này là chỗ trú ngụ của một con quỷ. Tại sao vậy? Tôi sẽ cho bạn biết. Con quỷ này đã bị đuổi khỏi địa ngục vì đã vi phạm một số qui tắc của loài quỷ. Đích thân vua quỷ Belzébuth phạt nó phải ở trong thân cây này suốt bảy năm, bảy tháng và bảy tuần. Belzébuth nói:
– Nếu mày ở trong cây này hết thời gian bị phạt, tao sẽ vui lòng thương hại và cho mày trở về địa ngục. Nhưng nếu mày bỏ trốn trước thời hạn, mày sẽ không bao giờ được vào nhà tao nữa.
Vậy bạn hãy tưởng tượng sự bối rối của con quỷ khi nó thấy có người chặt cái cây. Nó tự nhủ: mau làm cho nó sợ, cho nó để yên cái cây của mình.
– Coi chừng! nó hét lớn. Tránh xa cái cây của ta, Ta là một con quỷ và cây này là nhà của ta. Liệu hồn ngươi đó; chặt thêm một búa nữa, ngươi sẽ thấy ngươi gặp chuyện gì.
– Ta sẽ thấy gì? Dilino không nhút nhát lắm nên hỏi lại. Nhút nhát không phải là tính nết của những người đần độn: họ cần nhiều thời gian mới cảm thấy sự nguy hiểm.
– Ừ… ngươi sẽ thấy cái ngươi sẽ thấy – con quỷ gào thét, tự nó cũng không biết rõ lắm phải làm gì với anh chàng này. Vì nó không có quyền ra khỏi thân cây, nó khó lòng trả đũa Dilino. Nó tiếp tục lớn tiếng đe dọa:
– Cứ thử thêm nữa đi rồi ngươi sẽ thấy.
– Tại sao lại không thử? Ta thử đây.
Và Dilino chặt thân cây thêm một búa.
Con quỷ sợ thật. Nó hiểu rằng người này không sợ nó. Có lẽ đó là một người anh hùng? Hoặc một người khổng lồ? Phải cố giàn xếp chuyện này theo phương pháp hòa giải. Nó lấy giọng van nài:
– Xin nghe tôi nói, xin vui lòng tha cho cái cây của tôi. Anh cần củi, tôi sẽ cho anh thứ củi tốt nhất, muốn bao nhiêu cũng có:
– Tại sao anh lại muốn cây sồi gần mục nát này?
– Ta không cần củi mà cần than.
– Vậy thì tôi sẽ cho anh than – con quỷ hứa – và, hơn nữa, thứ than tốt nhất mà anh chưa từng thấy. Anh có bao không?
– Có đây.
– Vất cái bao vào thân cây rỗng và anh sẽ có than!
Dilino vất bao vào thân cây rỗng và khi cậu kéo bao ra, quả là bao đã đầy than. Cậu hài lòng vác bao lên vai và đi về nhà. Cái bao rất nặng nhưng may mắn là nhà không xa lắm. Vả lại cậu không phải là người ốm yếu – nếu Chúa nhân từ không cho cậu nhiều trí óc thì người không keo kiệt lắm trong việc ban phát cơ bắp. Nhưng chưa bao giờ cậu mang nặng như vậy. Cậu đổ mồ hôi dầm dề khi về tới nhà.
– Tới nhà rồi, sung sướng quá – cậu vất bao xuống đất, thở dài. Than đây, cho con ăn đi, con đói lắm.
– Ái chài! Cha cậu ngạc nhiên. Thì ra Dilino không ngốc như người ta tưởng. Nó đã đem than về thật.
Ông mở bao ra xem và kinh ngạc kêu to. Chỉ có phân nửa than trong bao màu đen, nửa kia là vàng ròng lấp lánh.
– Than lạ thật!
Hai người anh tò mò lại xem.
– Con em được than này ở đâu? Người cha hỏi.
– Con không biết – cậu ngốc trả lời, mồm đầy khoai vì cậu đang ngốn một đĩa khoai luộc mà cũng không thèm lột vỏ nữa. Con đã vất cái bao vào một thân cây rỗng và một con quỷ đã đổ than đầy bao. Nhưng con không biết chuyện này ra sao cả.
Cả nhà làm đủ mọi cách, Dilino cũng không nói gì thêm.
Từ đó, gia đình người đốt than trở nên giàu có. Khi vàng được tách ra khỏi than và đem bán, họ có tiền nhiều đến nỗi không biết dùng làm gì. Hai người anh lớn cất nhà riêng và lấy vợ. Người cha nói với Dilino:
– Tại sao con không cất nhà và lấy vợ đi?
– Một cái nhà, để làm gì? anh chàng chậm hiểu hỏi lại. Con ở đây với cha mẹ cũng sướng lắm rồi. Ai sẽ nấu ăn cho con?
– Thì vợ con chớ ai?
– Nhưng con lấy vợ ở đâu ra?
– Phải đi tìm một người vợ như các anh con vậy. Con hãy chọn một cô gái Di-gan còn trẻ và xinh, rồi ta sẽ gặp cha mẹ cô để hỏi cô cho con.
– Tốt lắm. Vậy cha hãy tới hoàng cung, hỏi con gái vua cho con đi.
Người cha tỏ ra kiên nhẫn:
– Vua không gả con gái cho con đâu. Dầu con có tiền, con cũng chỉ là một người Di-gan tầm thường, còn nàng và công chúa. Con hãy chọn người bình dân như chúng ta.
– Không, con không chịu – Dilino cố đòi bằng được. Con muốn công chúa. Cha tới hoàng cung hỏi công chúa cho con đi.
– Mày là đồ ngốc. Đức vua đời nào thèm nói chuyện với tao.
– Ông sẽ đuổi tao ra khỏi cửa và xua chó cắn tao.
– Chỉ còn thiếu vậy thôi – Dilino lầm bầm.
Cậu nhảy ra khỏi ghế sau bếp, xách cái búa, chạy ra khỏi nhà.
Người cha hoảng sợ:
– Mày xách búa đi đâu vậy? Mày không định đi giết vua đó chớ? Quỷ thần ơi…
– Đúng là con đi tìm con quỷ đây – Dilino cười và đi thẳng.
– Thằng nhỏ điên rồi – bà mẹ thở dài.
Dilino đi vào rừng, đi thẳng cái cây rỗng. Cậu vung búa lấy đà hai lần và chặt mạnh.
– Cút đi! Con quỷ gào to. Cút đi, tên phàm nhân táo tợn. Ta là quỷ đây và nếu ngươi không biến đi ngay, ngươi sẽ thấy cái chờ đợi ngươi.
– À, mây đó hả, tao biết mày rồi, tao biết tất cả chuyện dó chỉ là chuyện bịp bợm – Đilino vẫn điềm tĩnh. Chính tao đây, tao là người đã được mày cho than bữa trước. Hôm nay, tao cần cái khác. Nếu mày không cho cái tao muốn, tao sẽ phá nhà mày.
Con quỷ sợ lắm vì chỉ còn bảy tháng, bảy ngày nữa thì nó mãn hạn lưu đày.
– Ngươi muốn gì? nó hỏi.
– Muốn cái gì đó làm cho không bị đả thương. Một thứ nước thần hay cái gì đó ta cũng không biết. Họ nói rằng ta là một thằng ngốc, vì vậy ta cũng không biết rõ lắm… còn mày, mày là một con quỷ và hình như quỷ thì phải khôn ngoan, vậy này phải tìm ra cái ta cần…
– Cái đó khó lắm – con quỷ rít lên. Một thứ nước thần, đâu phải có tìm là thấy…
– Được, thế thì tao sẽ phá cái lều mục nát của mày – và Dilino chặt mạnh thân cây. Cậu ta chặt mạnh đến nỗi cây sồi phải rên xiết.
– Khoan đã – con quỷ hoảng hốt gào to. Ta sẽ cho ngươi thứ nước đó. Ngươi có một cái lọ không?
– Không.
Vậy ta còn phải chế tạo cho ngươi một cái lọ trước đã – con quỷ càu nhàu. Ta sẽ có ngay một cái.
– Không sao, tao còn đủ thì giờ – Dilino nói khô khan. Cậu ném cái búa xuống đất, ngồi dựa gốc cây và chờ.
Một lúc sau, con quỷ kêu:
– Thò tay vào bọng cây mà lấy cái ngươi muốn có.
Dilino sắp thò tay ra thì bỗng nhớ đã nghe người ta nói ma quỷ mưu mô giảo quyệt lắm… Và nếu con quỷ này định lừa cậu thì sao? Cậu nói:
– Ném lọ nước thần ra đây tao sẽ bắt lấy.
– Nếu lọ nước vỡ, ngươi sẽ không có lọ khác đâu.
– Tao muốn bao nhiêu, mày sẽ cho tao bấy nhiêu. Nếu không thì không còn cây sồi này nữa.
Con quỷ trong bộng cây sồi giận run, nhưng nó phải ném lọ nước ra. Dilino khéo léo bắt lấy và trở về nhà. Cậu đi thẳng tới chỗ cha cậu.
– Cha cởi quần áo ra đi. Con đem cho cha một nước thần đây. Con sẽ xoa nước khắp mình cha và cha có thể đi gặp đức vua xin cưới công chúa cho con. Nếu vua xua chó đuổi cha chúng cũng không làm cha đau đâu vì không có gì làm cha bị thương được.
Thoạt tiên, người đốt than khăng khăng không chịu. Nhưng Dilino bướng bỉnh hơn nên ông phải chịu cậu ta để được yên thân. Khi đã được Dilino xoa nước thần khắp người, người cha đi tới hoàng cung. Nhưng lính canh không chịu mở cửa. Dầu ông mặc quần áo đẹp, họ cũng biết ngay ông chỉ là người đốt than tầm thường.
– Ông tới đây tìm gì, ông Di-gan?
– Tôi tới cầu hôn công chúa cho con trai tôi.
Lính canh cười phá lên và đóng sập cửa trước mũi ông. Nhưng ông già không chịu bỏ đi. Ông tiếp tục đập cửa và lớn tiếng đòi người ta để ông vào. Bỗng cửa mở toang và một bầy chó điên cuồng xông vào người đốt than để xé ông ra trăm ngàn mảnh. Nhưng khi chạy tới bên ông, bầy chó bỗng tru gào, rên xiết; chúng lùi cả lại, dầu ông già chưa kịp cất một ngón tay lên để tự vệ
Những người hầu chứng kiến cảnh này đâm ra hoảng sợ. Một người chạy đi tìm vua, nói có một ông già Di-gan nhất định đòi cưới công chúa cho con trai của mình. Vua nổi giận:
– Sao các ngươi không tống cổ nó đi?
– Chúng tôi đã đuổi, nhưng lão cứ đứng đó. Chúng tôi đã xua chó đuổi lão, nhưng chó sợ, không dám cắn lão, lão cứ đứng đó, đòi gặp đức vua.
– Đem một khẩu súng bảy cân và nạp đầy đạn mà bắn lão.
Quân hầu lấy một khẩu thần công, nạp đầy bảy cân đạn, bắn thẳng vào người đốt than. Khi khói tan, họ tưởng không còn lại chút gì của người Di-gan này nữa.. Nhưng ông vẫn đứng vững trước cửa và đòi người ta dẫn ông đi yết kiến đức vua.
Quân hầu chạy đi báo vua. Vua nói:
– Người này không thể là người tầm thường.
Vua sợ nên cho ông vào. Khi gặp ông, vua hỏi:
– Ông là ai và ông muốn gì?
– Tôi là người đốt than. Con trai tôi nhất định đòi cưới công chúa. Nó không để tôi yên. Tôi biết làm sao được? Nó ra lệnh cho tôi đi tìm vua và hỏi công chúa làm vợ nó.
Con trai của một người mà súng thần công không đả thương được nhất định phải là một phù thủy ghê gớm – đức vua bảo thầm. Tốt hơn hết không nên biến anh ta thành kẻ thù.
– Bảo con ông tới đây và chúng ta sẽ bàn chuyện.
– Tôi sẽ bảo nó tới – người đốt than trả lời.
Và ông trở về nhà.
Nhưng trong lúc đó, người ta đã đồn ầm lên là một người Di-gan đã tới gặp đức vua để xin cưới công chúa cho con trai của mình. Trong các làng xã, người ta kể rằng sự táo tợn đó đã làm đức vua nổi giận nên vua đã cho súng thần công bắn người đó. Tin tức đó truyền tới tai người Di-gan và gây xúc động lớn. Vợ người đốt than khóc sướt mướt và trách đứa con út đã gây ra cái chết cho cha nó. Nhưng Dilino bình tĩnh trả lời:
– Nhưng mẹ nhìn ra cửa sổ mà xem. Cha về kia kìa.
Quả nhiên, ông già vừa bước qua cửa.
– Vua nói sao?
Vua bảo rằng mày phải tới ra mắt và cùng nhau định ngày hôn lễ và những chuyện khác.
– Không cần tôi phải tới ra mắt – Dilino càu nhàu. Cha nên trở lại hoàng cung, hỏi vua về ngày cưới, vua phải định ngày chắc chắn. Nếu không, tôi sẽ không tới đâu.
– Nhưng con cũng không biết công chúa ra sao nữa – mẹ anh la rầy. Con định bịt mắt lại mà lấy vợ à?
– Cô ta ra sao không quan trọng. Cái quan trọng, đó phải là công chúa. Tôi không muốn bạ người nào cũng lấy làm vợ. Nhưng cô ta sẽ sống với tôi, nấu ăn cho tôi và giặt quần áo cho tôi, như những người đàn bà khác.
– Và nếu cô ta không chịu? bà mẹ hỏi.
– Nếu thế thì tệ quá!
Và Dilíno trở lại nằm sau bếp. Còn người đốt than lại tới hoàng cung. Khi vua nghe lời nhắn của Dilino, ông giận lắm. Ông ra lệnh đuổi ông già Di-gan ra và bắn ông ta một phát đạn tám cân. Đó là loại đạn thần công nặng nhất trong kho. Nhưng lần này người đốt than cũng không hề hấn gì. Vua rụng rời, đành cho ông già Di-gan vào gặp mặt. Vua xin lỗi và ấn định ngày cưới.
Nhưng ta xin ông, ít nhất cũng bảo con trai ông ăn vận cho phải phép. Và nếu cậu ta muốn mời khách, thì đó phải là những người xứng đáng. Ta không muốn người ta đàm tiếu.
Khi người cha nói lại cho Dilino nghe, cậu ta chỉ cười, ra khỏi chỗ nằm sau bếp, và chạy tới cái cây rỗng. Chỉ hai nhát búa cũng đủ làm con quỷ rên rỉ.
– Lại ngươi nữa, có chuyện gì đó, tên phàm tục? Con quỷ hỏi. Nó chỉ còn phải chuộc tội trong bảy tuần.
– Ừ, chính ta đây và ta cần ngươi giúp một lần chót. Ta phải lấy một công chúa làm vợ và có hàng đống chuyện phải giải quyết. Ta không biết rõ lắm phải làm sao vì ta đi lấy vợ lần đầu:
– Những chuyện gì phải giải quyết?
– Ờ… hàng đống chuyện – Dilino gãi gáy. Bộ ta biết phải làm gì sao? Ngươi chỉ cần cho ta khả năng lúc nào cũng làm được việc cần làm.
– Bộ ngươi tưởng chuyện đó dễ lắm hả? con quỷ thở dài.
Nhưng khi nó thấy Dilino vung búa lên định chặt nữa, nó nói nhanh:
– Thôi được, ta sẽ cho ngươi một thứ để ngươi không làm rộn ta nữa. Nhưng phải nhớ rằng đây là lần chót thật đó.
– Ta đã nói rồi mà – Dilino càu nhàu.
– Được, ngươi leo lên cây đi. Đây là cây sồi và nó có nhiều quả. Trên ngọn cây, ngươi sẽ thấy một quả bằng vàng. Ngươi hãy lấy quả đó và giữ kỹ. Khi cần thứ gì, ngươi hãy ngậm quả đó vào miệng và nói thầm thứ ngươi muốn có. Ý muốn của ngươi sẽ được thực hiện ngay.
– Tốt lắm.
Dilino leo lên ngọn cây, tìm một lúc và gặp quả sồi vàng. Cậu ta hái và bỏ vào túi. Khi cậu xuống tới đất, con quỷ nói:
– Ngay khi ta được tự do, ta sẽ tới lấy lại quả sồi. Ngươi thật có nhiều may mắn hơn là khôn ngoan khi gặp ta bị giam cầm trong cái cây này.
– Chuyện đời là vậy mà – Dilino mỉm cười thật tươi. Khi người ta không có nhiều trí khôn thì người ta càng có nhiều may mắn.
Và cậu ta về nhà.
Khi tới ngày cưới được vua ấn định, Dilino ngồi dậy trên tấm đệm rơm sau bếp, vươn vai, ngáp rồi nói:
– Nếu tôi không lầm, hôm nay là ngày tôi lấy vợ. Tôi sẽ tới lâu đài
– Chúa ơi! bà mẹ đưa hai tay lên trời, nói. Con không thể đi cưới vợ mà rách rưới như vậy được!
Dilino khoát tay, nói giọng khinh bạc:
– Như vầy là được rồi.
– Con không mời mẹ sao? người mẹ cảm thấy tủi hổ. Còn các bạn con? Khi họ biết con lấy vợ mà không mời họ dự tiệc cưới họ sẽ giận chúng ta cho tới chết.
– Họ chỉ có việc tới thôi, con mời hết.
Trong chốc lát, người ta thấy cả một đoàn người Di-gan rách rưới đi tới lâu dài. Vị hôn phu ăn mặc rách rưới hơn ai hết. Chỉ có cha mẹ cậu ăn mặc tươm tất. Nhưng cậu con hết sức bướng bỉnh, cậu không chịu sửa sang quần áo, đầu tóc chi cả.
Ở lâu đài, người ta đã chuẩn bị mọi thứ. Thiệp mời đã được phân phát, từ cổng lâu đài cho tới các phòng ốc được giăng đèn kết hoa rực rỡ. Bàn dành cho cha mẹ của cô dâu và chú rể và khách của đức vua đầy ắp đồ ăn thức uống. Công Chúa mặc áo trắng tinh, đầu đội vòng hoa, đang run sợ. Cô gái tội nghiệp tự hỏi người chồng tương lai của mình có thể giống cái gì. Cô chỉ biết đó là một người Di-gan và là một phù thủy ghê gớm. Cô sợ anh ta nhưng cũng nóng lòng gặp mặt. Bỗng một quan hầu chạy tới, thở hổn hển, nói với đức vua:
– Chúng tôi thấy một đoàn người Di-gan rách rưới đi tới lâu đài. Họ hò hét om sòm, cách một dặm cũng còn nghe tiếng. Một thanh niên quần áo tơi tả nhất dẫn đầu, luôn miệng khoe rằng anh ta là vị hôn phu.
Nghe nói thế, công chúa thét lên một tiếng hãi hùng rồi ngất lịm. Mọi người chạy tới, lăng xăng. Phải cứu tỉnh công chúa. Trong lúc đó, những người Di-gan tới trước lâu đài, đấm vào cổng và lớn tiếng:
– Cho chúng tôi vào. Chúng tôi là khách của chú rể, chúng tôi đi ăn cưới.
Ông vua tội nghiệp không còn biết phải làm sao nữa. Nếu Ông không cho họ vào, chú rể sẽ nổi giận và có trời mà biết gã phù thủy Di-gan đó có nghĩ cách trả thù sự sỉ nhục đó không. Và nếu gã dùng tà thuật làm hại công chúa thì sao? Thế nên vua quyết định cho bọn Di-gan vào, nhưng chỉ vào sân thôi. Ông cho dựng rạp ngoài sân, mang ghế ra và dọn thức ăn thừa của khách hoàng gia.
Trong lúc đó, công chúa đã tỉnh lại. Người ta đưa nàng tới nhà thờ. Khi Dilino đi tới, cô gái tội nghiệp cũng không dám ngước mắt nhìn anh ta nữa. Cô tái xanh như xác chết, cúi mặt nhìn xuống đất và chỉ thấy hai bàn chân trần và chiếc quần như xơ mướp của anh chồng tương lai.
Cái cặp kỳ dị này đi tới bàn thờ. Nhưng chuyện kỳ dị bất ngờ hơn đã xảy ra. Đilino thọc tay vào túi, lấy quả sồi vàng bỏ vào miệng. Vua và khách mời kêu lên kinh ngạc. Bấy giờ một thanh niên khôi ngô, cao lớn và mảnh dẻ đứng bên công chúa, quần áo nhung gấm sang trọng thêu toàn sợi vàng và bạc. Công chúa bỗng thấy một đôi giày đẹp bóng lộn ở chỗ hai bàn chân trần. Cô ngước nhanh lên và đỏ mặt vui mừng khi thấy người sắp thành chồng cô. Anh ta có đôi mắt đẹp nhất đời, long lanh như lân tinh đang cháy, những lọn tóc đen lòa xòa trước trán, một cái mũi chim ưng và hàm răng trắng như ngọc trai.
Công chúa cũng rất xinh, nhất là vì bây giờ má cô đã hồng hào trở lại. Cô nắm tay vị hôn phu và trả lời ”vâng” lớn đến nỗi ở ngoài sân cũng nghe rõ. Dilino cũng liếc nhìn cô vợ và hài lòng. Anh không ngờ cô xinh như vậy.
Cặp vợ chồng trẻ ra khỏi nhà thờ và hoàng gia gặp thêm một bất ngờ nữa. Không còn người Di-gan nào ở trong sân mà chỉ có những ông bà thanh lịch da hơi sạm hơn khách của đức vua một chút. Họ ngồi trước bàn tiệc bày biện sang trọng và đầy thức ăn thơm phức, ngay nhà vua cũng rỏ nước giải thèm thuồng.
– Ai đã thết đãi những người này? đức vua hỏi nhỏ quan hầu. Ta hy vọng đó không phải là thức ăn dành cho khách của ta.
– Thưa đức vua, không phải. Những món ăn này có vẻ ngon hơn thức ăn của chúng ta – quan hầu thì thầm. Tôi không biết các thứ đó ở đâu tới. Và còn chén bát bằng vàng và bạc nữa. Chén bát của chúng ta xấu hơn nhiều.
Cái đó thì đức vua biết rõ. Ông hài lòng vì đã không ương ngạnh và đã gả con gái cho một người Di-gan mà người này nhất định là một phù thủy pháp thuật vô biên.
Trong số khách của đức vua có một người rất háu ăn. Ông giở thử nắp đậy một, hai dĩa thức ăn và thấy mùi thơm ngào ngạt. Và khi bữa tiệc bắt đầu trong phòng ăn hoàng gia, ông rỉ tai thực khách kế bên:
– Người ta nhục mạ chúng ta. Người ta dọn cho chúng ta một con gà và thết đãi khách lạ những con chim trĩ.
Tin đó nhanh chóng truyền đi khắp bàn; khách của vua tức mình, đứng dậy, lần lượt bỏ ra khỏi phòng. Nhưng ngoài sân thì yến tiệc vẫn tiếp tục. Đồ ăn thức uống không lúc nào thiếu.
Bỗng Dilino ngẩng đầu và thấy cả phòng ăn vắng ngắt, chỉ còn vua, hoàng hậu, quan hầu và người phục dịch. Anh nói:
– Ở đây ít người quá. Chúng ta nên ra sân ăn chung với đồng bào của tôi. Khi tôi ăn tôi thích mọi người vui vẻ.
Họ đi ra sân. Các thực khách da ngăm ngăm ngồi sát lại để nhường chỗ cho Dilino, công chúa và đức vua. Cuộc vui tiếp tục. Thức ăn rất ngon và đức vua phải thú nhận trong đời ông chưa bao giờ ăn ngon như vậy. Vợ của Dilino không ăn nhiều lắm, cô chỉ mải nhìn chồng và có vẻ sung sướng.
Cuối tiệc, Dilino đứng dậy và nói với vợ:
– Chúng ta về nhà đi.
Công chúa đứng dậy, mặt nàng rạng rỡ. Đức vua ra lệnh đóng ngựa vào xe, nhưng Dilino nhún vai, nói:
– Đức vua không cần phải lo.
Anh bỏ trái sồi vào miệng và trong sân hiện ra một cô xe lộng lẫy đóng sáu con ngựa ô mũi thở ra những tia sáng ngời, khiến đức vua nhìn không chớp mắt. Ông đỡ con gái lên xe, đưa cho Dilino một túi đựng tiền vàng làm của hồi môn. Lúc đó một dãy xe đã đậu chật sân. Cha mẹ và bạn bè của Dilino lên xe rồi từng chiếc đi qua cổng. Đức vua vẫy khăn tay từ giã và khóc sung sướng vì đã gả con cho một đám xứng đáng như vậy.
Nhưng, xe chưa đi được bao xa thì bỗng công chúa nói:
– Em còn chưa biết tên anh.
– Đilino – anh trả lời mà không nhớ trái sồi còn nằm trong miệng. Trái sồi chận ngang cổ và anh ngạt thở.
Công chúa thấy anh mặt mày đỏ rần, vội đấm mạnh vào lưng anh. Trái sồi vàng văng ra khỏi cổ Dilino, rơi xuống đường và lăn trước xe.
– Dừng lại! Dilino hét lớn ngay khi anh nói được.
Nhưng đã quá trễ. Con quỷ không biết từ đâu hiện ra, đã đứng trên đường. Nó cúi nhặt quả sồi và cười chế nhạo:
– Tên Di-gan, sự may mắn của ngươi hết rồi. Bây giờ ngươi chỉ có thể trông cậy vào trí khôn của ngươi thôi.
Và nó biến mất trong một tràng cười rộ.
Cùng lúc đó, xe và ngựa cũng biến mất và Dilino lại chân đất và rách rưới như khi ra khỏi nhà sáng nay. Đức vua chứng kiến cảnh tượng đó từ trên bao lơn lâu đài. Ông thất vọng. Ông gọi một võ quan, bảo tập hợp một toán quân, đuổi theo anh chàng Di-gan và đem con gái ông về.
Dilino, vợ anh và những người Di-gan khác tiếp tục đi bộ. Công chúa khóc lặng lẽ.
– Cô đã khóc xong chưa? Chồng cô quát. Cô không bằng lòng đã lấy tôi hả?
– Không phải vì chuyện đó mà tôi khóc – công chúa nói giữa hai tiếng nấc. Tôi khóc vì kỵ binh đang đuổi theo chúng ta. Đức vua đã thấy hết mọi chuyện và chắc chắn là người cho họ bắt tôi về.
– Và cô không chịu hả? Cô muốn ở lại với tôi, dầu tôi chỉ là một anh đốt than Di-gan nghèo nàn?
– Nhưng anh có của hồi môn của em – công chúa nói. Và Di-gan thì có hệ trọng gì. Em yêu anh.
– Vậy thì đừng khóc nữa. Tôi sẽ thu xếp.
Dilino đứng lại và khi toán lính tới, anh nói với viên sĩ quan:
– Các ông muốn gì?
– Đức vua ra lệnh là công chúa phải trở về ngay – viên sĩ quan trả lời và rút gươm ra.
Nhưng nàng đâu muốn trở về – Dilino nói. Trước Thượng đế, nàng là vợ của ta và nàng muốn làm vợ ta cho tới chết.
– Thưa công chúa, anh ta nói đúng không? viên võ quan hỏi.
Công chúa đừng sợ gì cả và cứ nói thẳng là tên Di-gan này nói láo. Nếu công chúa ra lệnh, tôi sẽ băm vằm nó thành ngàn mảnh.
– Vậy thì cứ giết ta thay cho anh ấy đi – công chúa nói. Ta yêu anh ấy và không bao giờ từ bỏ anh.
– Nếu vậy thì đó là việc của công chúa và tôi không thể làm gì được. Xin từ biệt.
Anh ta quay ngựa lại và ra lệnh cho toán lính theo mình.
Công chúa không hối tiếc đã đi theo anh Di-gan. Từ lúc không còn sự may mắn nhờ có con quỷ, trí óc của anh bắt đầu hoạt động. Không còn anh chàng Dilino ngốc nghếch nữa mà chỉ có anh đốt than siêng năng, khôn khéo. Anh sống hạnh phúc với vợ, có nhiều con, và nếu họ chưa chết, chắc họ vẫn còn sống.
