Tôi tiếp xúc lần đầu với mẹ cô trong một buổi vũ hội cuối tuần tại Cục Bảo mật.
Như đã biết, Đới Lạp trong Cục Điều tra quy định Thời chiến cấm lấy vợ lấy chồng. Nhưng đấy không phải là quy định cấm dục, vũ hội cuối tuần rất cởi mở, hơn nữa lại rực rỡ nhiều vẻ. Ai cũng bảo Elisabeth trong buổi khiêu vũ của Cục Điều tra cũng sẽ bị tấn công từ nhiều hướng, ở đấy ai cũng bạo dạn, lì lợm, tranh giành, ghen tị. Bọn chúng giấu súng vào trong quần để tán tỉnh yêu đương, giống như đám đàn ông chưa vợ, rất sôi nổi nhiệt tình, giành phần hơn. Bọn chúng dùng những lời lẽ ngon ngọt, có lúc sử dụng những chiêu bẩn, ví dụ truy bức đến cùng, không từ một thủ đoạn nào. Trước mặt bọn chúng, đàn bà con gái không ai dám kiên trinh bất khuất, con gái thường khinh bạc hoặc yếu đuối. Bọn chúng đem chiến lợi phẩm về nhà riêng đầy không khí sợ hãi và chết chóc, để súng dưới gối vui chơi suốt đêm, sáng dậy thu hết những lời ngon ngọt tình ái trong đêm, bắt đầu tính toán âm mưu khác: Giết người. Đới Lạp huấn luyện bọn tay chân này phải phục tùng hắn, trung thành tuyệt đối, đấy chính là chỗ nhìn xa trông rộng của hắn. Đới Lạp chết, tuy hắn không còn, nhưng mọi người đã quen với thói cũ, đàn ông không lấy vợ, vũ hội cuối tuần vẫn tưng bừng.
Tối hôm ấy tôi như có dự cảm, đến sàn khiêu vũ rất sớm. Vì đến sớm, tôi mới tìm được chỗ ngồi tốt, vợ tôi chê ngồi chỗ ấy quá lộ liễu, muốn chuyển sang chỗ khuất một chút. Tôi từ chối, muốn tối nay ngồi ở chỗ mọi người ai cũng có thể trông thấy. Vợ tôi không hiểu ý, nhưng cô ấy vẫn nghe lời, đấy là người vợ hoàn hảo nhất cho người hoạt động bí mật. Vợ tôi người Ninh Tĩnh – Nhã An (tỉnh Tứ Xuyên), có mái tóc đen và khuôn mặt trắng nõn của người Nhã An. Nghe nói con gái Nhã An dịu dàng và đức độ nổi tiếng, oan ức chỉ biết khóc, nhu mì như nước. Nhưng cũng không nhất định, dưới thời Uông Tinh Vệ, ở Vũ Hán tôi đã từng gặp một cô gái Nhã An mới 17 tuổi, làm liên lạc, cô lớn lên trên con thuyền phiêu bạt khắp nơi, tôi có ấn tượng cô gái này có phần hấp tấp. Còn vợ tôi dịu dàng, nhu mì. Hồi ấy, Trương Úy Lâm gặp vợ tôi, cảnh cáo tôi không được phát triển cô vào tổ chức, lí do là ánh mắt vợ tôi có ý thuận phục (không có ý thức phản kháng). Vợ tôi không biết tôi hoạt động bí mật, nhưng Diên An biết, vợ tôi đã giúp tôi làm nhiều việc.
Vẫn như lệ thường, vũ hội tràn ngập không khí thế tục, con gái thì son phấn loè loẹt, điệu đà, nũng nịu; con trai thì tự nhiên, cởi mở, nói năng khéo léo. Trong tiếng nhạc, tôi nhìn những khuôn mặt son phấn đang khiêu vũ, chợt một khuôn mặt như trái táo làm tôi phải chú ý, vì cô này mấy lần nhìn tôi, ánh mắt thân thiết, dịu dàng. Tôi nghĩ, cô ấy sẽ đến bên tôi, ngồi ở cái ghế đối diện nói chuyện thân mật với tôi. Về sau tôi phát hiện ánh mắt cô ta đầy vẻ dâm đãng, đúng lúc ấy, tôi cảm thấy buồn nôn, tưởng như cắn phải con sâu mềm nhũn trong trái táo. Thượng đế biết, cái tôi cần không phải là cuộc diễm ngộ nhục thể, mà là diễm ngộ cách mạng. Xin cho tôi nhấn mạnh như thế. Đúng vậy, có thể đấy là một kĩ nữ, trong vũ trường của Cục Điều tra chả khác nào đám ruồi trên bàn ăn, chỉ cần sơ ý là nó sa vào thức ăn.
Vâng, tôi sẽ cố gắng nói vắn tắt hơn. Lúc vũ hội tạm dừng, tôi vào nhà vệ sinh lúc quay ra thì phát hiện chỗ tôi ngồi đã có một cô gái, cô gái rất trẻ, xinh đẹp, mặc cái áo dài trắng dưới ánh đèn nê-ong trông thật hấp dẫn. Cô ta đang nói chuyện với vợ tôi. Tôi đi tới, cô ngước nhìn rồi hỏi vợ tôi:
“Đây là ông nhà?”.
Giọng nói hơi run run.
Vợ tôi gật đầu, rất tự nhiên. Cô ta đứng dậy, trả chỗ cho tôi, nói thêm một câu khách khí.
Tôi nói: “Không sao, tôi đang hút thuốc, muốn đứng một lúc, cô cứ ngồi chơi”.
Cô ta lại ngồi xuống, đưa cho vợ tôi xem cái đồng hồ vàng óng ánh. Vợ tôi uể oải nhìn, ra vẻ sốt ruột. Lúc ấy, ánh mắt hiếu kì của tôi qua làn khói thuốc, bắt đầu cảm thấy cô ta rất đơn giản, chỉ có thể nói khuôn mặt là xinh đẹp. Xưa nay tôi ít có tình cảm với những người con gái đẹp, có thể vì tâm lí ghen ghét, cũng có thể vì kinh nghiệm dạy bảo. Tôi tin rằng cái đẹp của người con gái chẳng khác gì một vũ khí trong tay đàn ông sẽ có ngày được đưa ra sử dụng, sử dụng một cách độc ác. Đấy là một câu nói ở quê tôi, cô đã nghe thấy bao giờ chưa?
Rất nhanh chóng, tôi phát hiện khuôn mặt người con gái này có cái vẻ mộng ảo, cái đẹp chỉ ở bề mặt, không sâu sắc, có thể tôi đã nhầm. Có lúc tôi như thoáng bắt gặp ánh mắt cô ta, xuất hiện trước mắt tôi là một vùng yên tĩnh giống như một cánh đồng và một dòng sông nhỏ nước trong vắt, lấp lánh nắng vàng. Tôi biết đây là kí ức thơ mộng của quê tôi, nó vẫn thường xuất hiện khi tôi cảm nhận hồn nhạc Strauss, lúc này nó đang gọi dậy một ánh mắt nồng nàn, trên người có cái gì đó đang dần dần bốc cháy. Tôi tham lam nhìn cô ta, mong hiểu được hàm ý bề ngoài của cô.
Một lúc sau tôi có thêm phát hiện mới, người con gái xinh đẹp trước mắt không đơn giản nhạt nhẽo như lúc ban đầu, cô có gì đó rất bí ẩn, phức tạp, muốn nhìn thấu phải nhìn từng phần khuôn mặt cô ta. Khuôn mặt cô gái có hai điểm thật rõ nét: Đôi mắt và hai lúm đồng tiền. Khi ngắm nửa dưới khuôn mặt cô, ta sẽ thấy đôi lúm đồng tiền ngọt ngào và sinh động làm cho khuôn mặt xinh xắn, thân thiết, đáng yêu, trở thành một cô gái đẹp, ngây thơ, không chút ưu tư lo lắng, bề ngoài nồng nhiệt, nội tâm trong sáng, có thể một người con trai có tiền tài và quyền thế sẽ được cô yêu. Nhưng khi ánh mắt của ta xê dịch lên phía trên, tập trung nhìn vào đôi mắt, hồi lâu, sẽ rất kinh ngạc phát hiện một trí tuệ – trí tuệ của người trưởng thành – đang ngự trị trên khuôn mặt, lạnh lùng, bình tĩnh, sâu sắc là tất cả ở cô. Người con trai nhàn rỗi vô vị sẽ chán ghét, bởi sợ trí tuệ thử thách. Từ khuôn mặt này, tôi trông thấy hai thế giới cách biệt, một vui tươi, dí dỏm và cởi mở biểu thị tình cảm của cô; một nữa là sự dồn nén và cô đơn, dồn nén và cô đơn khiến cô trở nên nhạy cảm, hoài nghi, để lại nét u buồn, cảm thương. Kết nối hai thế giới đó lại, tôi cảm thấy nội tâm của cô mang nét phong lưu sang trọng, một nét kiêu sa lắng đọng, không phải là cái kiêu sa thoáng hiện. Lúc ấy tôi muốn cô quay lại để hỏi thăm quê cô ở đâu, bởi tôi đã bị thu hút bởi những nét đặc sắc ở cô.
Tôi rất mong cô tên là Bồ Câu.
Bỗng cô như sực nhớ ra điều gì đó, quay người lại, ánh mắt thay đổi, hỏi tôi:
“Thưa ông Thượng tá, xin được hỏi, phòng Hai của ông có ai người Quế Lâm không ạ, người ấy họ Tần, cùng quê với tôi”.
Trời đất, đúng rồi!
Tôi cố che đậy niềm vui trong lòng, rất bình thản trả lời, có một người họ Tần, tên là Tần Thời Quang, là cấp phó của tôi, Trung tá tham mưu. Cái số phận của người này sẽ là vật hi sinh của chúng tôi. Lúc ấy anh ta cũng đang trong buổi khiêu vũ, tôi dùng một con số Ả-rập trừu tượng để bán rẻ cái đồ chó săn tiền đồ đen tối ấy.
Lại một khúc nhạc nổi lên, tôi chú ý đến Quang như một con ruồi đói lúc nào cũng quanh quẩn bên mẹ cô, mặt tươi cười rạng rỡ. Có thể hình dung, vừa rồi mẹ cô đã cố tình để lộ vài câu địa phương Quế Lâm bên hắn, như phát hiện ra lục địa mới, hắn vội vã xấn tới. Hắn là một đứa trẻ nghèo ở Quế Lâm, con một người thợ giày, tôi rất biết cái tính háo danh và tham lam của hắn, có người ác độc công kích hắn nói đôi mắt híp – cặp mắt chuột rất gian – xưa nay chỉ sáng lên với cấp trên và gái. Tôi nghĩ, lời bình phẩm ấy có phần hơi quá, nhưng đúng là như thế. Hắn đúng là một người như thế, không đáng sợ, nhưng độc ác. Tôi không biết hắn lọt được vào Cục Điều tra bằng cách nào và rất được chú ý, luôn luôn được cấp trên cưng chiều, có người muốn tống cổ hắn đi mà không được. Với đồng nghiệp, hắn tỏ ra giả dối và tâng bốc khiến ai cũng ghét, nhưng bản thân hắn thì không. Một con người không thật thà lại thiếu đi cái vinh quang gia tộc, kiếm ăn trong đám ma quỷ, dựa vào hai cây gậy giả dối và nịnh hót.
Tôi cố tình chào hỏi hắn, gọi hắn đến. Tôi biết thể nào hắn cũng đưa mẹ cô đến để giới thiệu, đồng thời sẽ mời vợ tôi nhảy, tôi cũng sẽ không do dự nắm tay mẹ cô cùng lẫn vào sàn nhảy mờ tối. Quả nhiên Thời Quang đưa mẹ cô đến… Tất cả như tôi hình dung, lúc chia tay, tay phải tôi tiếp nhận một mảnh giấy từ lòng bàn tay trái của mẹ cô đang đẫm mồ hôi. Tôi cho tay vào túi, lấy khăn tay lau miệng, mọi cử chỉ đều rất bình thường nhưng đều mang một nội dung sâu sắc. Sự phối hợp của chúng tôi rất ăn ý, khéo léo.
Tối hôm ấy trăng sáng như bạc. Tại sao tôi lại nhớ rõ? Ánh trắng như nước trải xuống đường phố, tường và mái nhà, thành phố sáng dìu dịu. Về đến nhà, vào thư phòng, tôi phát hiện ánh trăng đã lặng lẽ chờ sẵn, sự xuất hiện của tôi làm nó khẽ lay động, ánh trăng giống như nước. Nhưng cho dù là nước tôi cũng không cảm thấy mát mẻ, chỉ thấy yên tĩnh, cái yên tĩnh hoàn chỉnh, không muốn làm tan vỡ. Tôi đọc mảnh giấy của mẹ cô dưới ánh trăng:
Tìm ngay địa chỉ nhà tù số một và thời gian, địa điểm cụ thể hoặc khả năng tử hình đồng chí Trương Thế Hùng và các đồng chí khác;
Ba ngày sau dự hội nghị Hồng lâu.
